Το Σύστημα, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει και τις προκλήσεις που έχει επιφέρει η οικονομική κρίση τα τελευταία χρόνια με δραματική μείωση της κατανάλωσης, συνεχίζει την προσπάθεια και καταφέρνει να αυξάνει σταδιακά τις ποσότητες Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (Α.Η.Η.Ε.) που ανακτά, αναφέρει η ετήσια έκθεση της Green Dot για το 2016 προσθέτοντας πως οι εισπράξεις από τις Δηλώσεις των Μελών και Μετόχων του Συστήματος, ήταν σε σχετικά καλά επίπεδα.
Παράλληλα, αναφέρει, λόγω της δραματικής συρρίκνωσης της αγοράς Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού, οι πωλήσεις του Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού συνεχώς μειώνονται τα τελευταία χρόνια ενώ ταυτόχρονα αρκετές εταιρείες του κλάδου κλείνουν οριστικά. Στο πιο κάτω γράφημα παρουσιάζονται οι ποσότητες Η.Η.Ε. που τοποθετούνται (πωλούνται) στην αγορά από τα Μέλη και τους Μετόχους του Οργανισμού. Από την παράσταση φαίνεται ξεκάθαρα η δραματική μείωση στις πωλήσεις του Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού
+7
Εξοπλισμού λόγω της κρίσης. Την τελευταία περίοδο 2013 - 2016, παρατηρείται μια σταθερότητα πλέον στις πωλήσεις, αλλά σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα σε σχέση με το παρελθόν.
Οι εξελίξεις αυτές στην αγορά, σημειώνεται, δημιουργούν σημαντική μείωση των εσόδων του Συστήματος. Παρά ταύτα, όπως και τις δύο προηγούμενες χρονιές, το 2016 συνέχισε να ισχύει η μείωση των τελών προς τα Μέλη του Συστήματος ύψους 8% που παραχωρήθηκε από το 2013, ώστε να Βοηθηθούν οι δοκιμαζόμενες επιχειρήσεις του τομέα.
Η δύσκολη κατάσταση στην οικονομία, επισημαίνει η έκθεση, συνεχίζει σαφώς να επηρεάζει και την Ηλεκτροκύκλωση καθώς από την μια είναι πλέον εμφανές το γεγονός πως υπάρχουν σημαντικά λιγότερες ποσότητες Α.Η.Η.Ε. προς ανάκτηση σε σχέση με το παρελθόν, και από την άλλη υφίστανται τα προβλήματα που έχει ο Οργανισμός με τις παράνομες συλλογές των συσκευών από πλανόδιους γυρολόγους που λεηλατούν τα σημεία συλλογής των Α.Η.Η.Ε.. Οι πιο πάνω λόγοι, προστίθεται, δημιουργούν σημαντικά εμπόδια στην επίτευξη των στόχων του Συστήματος.
Παρόλα αυτά όμως, τονίζεται, το Σύστημα μέσα από μια μεγάλη προσπάθεια, κατάφερε να κλείσει το 2016 με αύξηση της τάξης του 16% στις συλλεχθείσες ποσότητες παλιών συσκευών σε σχέση με το 2015.
Όσον αφορά τα οικονομικά στοιχεία του Οργανισμού, παρ όλες τις οικονομικές δυσκολίες και παρά τη μείωση στα τέλη που προσφέρεται από το 2013 μέχρι και σήμερα για διευκόλυνση των Μελών και Μετόχων του Συστήματος, αναφέρεται, ο Οργανισμός βρίσκεται σε μια υγιή και βιώσιμη οικονομική κατάσταση λόγω των πλεονασμάτων και του αποθεματικού από προηγούμενα έτη.
Πρόβλημα συνέχισε να παραμένει και το 2016 για το Σύστημα, η μη καθολική εφαρμογή του Νόμου, παρατηρείται προσθέτοντας ότι το Σύστημα εκπροσωπεί ένα μεγάλο μέρος της βιομηχανίας αλλά υπάρχουν υπόχρεες εταιρείες που παρανομούν και δεν συνεισφέρουν πουθενά για τον Η.Η.Ε. που τοποθετούν στην αγορά. «Ο περιορισμός των εταιρειών που παρανομούν και δεν τηρούν τις Περιβαλλοντικές τους Υποχρεώσεις, αποτελούσε ανέκαθεν προτεραιότητα για την Ηλεκτροκύκλωση. Για την επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος, το Σύστημα διερευνούσε από καιρό τη δυνατότητα ελέγχου των εισαγωγών από το κύριο σημείο εισόδου στην κυπριακή αγορά, το λιμάνι. Το μέτρο κρίθηκε απαραίτητο, ως ισχυρός μοχλός πίεσης για την καλύτερη εφαρμογή της νομοθεσίας καθώς και της ισότιμης μεταχείρισης μεταξύ των παραγωγών (επιχειρήσεων)» αναφέρεται ακόμα στην έκθεση της Green Dot.
Στόχος του Συστήματος, σημειώνεται, είναι η συνεχής βελτίωσή του σε όλους τους τομείς με απώτερο σκοπό την επίτευξη των στόχων για την ανάκτηση των συσκευών, που προκύπτουν από τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και την Εθνική Νομοθεσία.
Παρά τις όποιες προσπάθειες από πλευράς του Οργανισμού, τα προβλήματα που επηρεάζουν αρνητικά τη συλλογή των Α.Η.Η.Ε., είναι κυρίως η ανεξέλεγκτη δράση των αυλών του σκραπ, αλλά και ο κανιβαλισμός, οι κλοπές και καταστροφές των συσκευών στα σημεία συλλογής, παραμένουν, αναφέρεται ακόμα στην έκθεση προσθέτοντας πως για να μπορέσουν οι στόχοι να επιτευχθούν θα πρέπει με την ενεργή και συστηματική βοήθεια των Αρμόδιων Αρχών το κράτος να επιλύσει τα πιο πάνω θέματα. «Σε αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσαν να συνεισφέρουν τα Πράσινα Σημεία ως ελεγχόμενοι χώροι συλλογής. Και το θέμα αυτό καθυστερεί όμως αφού για μια δεκαετία συζητούνται τα Πράσινα Σημεία και τελικά εξ' όσων φαίνεται μόνο γύρω στα 25 Πράσινα Σημεία θα είναι έτοιμα το 2017, αν όλα πάνε καλά» προστίθεται.
Διαχείριση Α.Η.Η.Ε.
Το 2016, η Ηλεκτροκύκλωση συνέλεξε 2,285 τόνους συσκευών, με αύξηση της τάξης του 16% σε σχέση με το 2015 (1,970 τόνοι). Οι ποσότητες αυτές υπερβαίνουν το στόχο (1,800 τόνοι) που είχε τεθεί από τον Οργανισμό για το 2016.
Στον πιο κάτω πίνακα παρουσιάζονται οι ποσότητες των συσκευών που συλλέχθησαν το 2016 ανά κατηγορία συσκευών.
+7
Στην παράσταση που ακολουθεί, γίνεται σύγκριση των ποσοτήτων των συσκευών που συλλέχθηκαν ανά κατηγορία το 2016, σε σχέση με το 2015.
+7
Όπως φαίνεται, υπήρξε μεγάλη αύξηση της τάξεως του 114% στις μεγάλες συσκευές και αυτό, σύμφωνα πάντα με την έκθεση, οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μείωση της τιμής των μετάλλων στη διεθνή αγορά. «Οι μεγάλες συσκευές είναι το είδος συσκευής που χάνεται συνήθως ή τυγχάνει βανδαλισμού επειδή οι συσκευές αποτελούνται σε μεγάλο ποσοστό από καθαρά μέταλλα. Παράλληλα, αύξηση παρατηρήθηκε και στις ποσότητες των κλιματιστικών και των μικρών συσκευών, κυρίως λόγω παλαιότερων αποθεμάτων στις αποθήκες των συνεργατών μας. Αντίθετα, οι ποσότητες ψυγείων είναι αισθητά μειωμένες αφού πέρυσι απορροφήσαμε ποσότητες που ήταν αποθηκευμένες σε αποθήκες συνεργατών μας. Τέλος, όσον αφορά τις υπόλοιπες κατηγορίες συσκευών δεν υπάρχουν σημαντικές αυξομειώσεις στις ποσότητες που συνέλεξε το Σύστημα» παρατηρείται στην έκθεση.
Το 2016 οι κύριες κατηγορίες συσκευών που συνέλεξε το Σύστημα είναι τα ψυγεία, οι τηλεοράσεις, οι μεγάλες συσκευές και ο εξοπλισμός πληροφορικής, αναφέρεται προσθέτοντας ωστόσο ότι παρά τη γενική αύξηση στις ποσότητες Α.Η.Η.Ε. που ανακτούνται, συνεχίζουν να ελλείπουν, ή να είναι μικρές οι ποσότητες μεγάλων άσπρων συσκευών (πλην των ψυγείων) και των κλιματιστικών, αφού είναι συσκευές που καταλήγουν πολύ πιο εύκολα στις αυλές σκραπ. Αυτές, συνεχίζει, είναι κυρίως συσκευές που αντικαθίστανται από επαγγελματίες τεχνικούς γιατί είτε είναι μεγάλες, είτε χρειάζονται ειδική εγκατάσταση, είτε είναι εντοιχισμένες. Δεν είναι συσκευές που απλά μπαίνουν στην πρίζα. Αυτά τα συνεργεία, αντί να μεταφέρουν τις συσκευές στο Σύστημα για διαχείριση, προτιμούν να τις πωλούν ως παλιοσίδερα στις αυλές σκραπ για επιπλέον οικονομικό όφελος.
Η διαρροή των Α.Η.Η.Ε. προς τις αυλές σκραπ αποτελεί σοβαρό περιβαλλοντικό ζήτημα, τονίζεται, καθώς οι συσκευές που οδηγούνται στα σκραπ ως μεταλλικά απόβλητα, δεν τυγχάνουν της όποιας απορρύπανσης, δημιουργώντας έτσι πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα. Το συγκεκριμένο πρόβλημα καθίσταται ακόμη πιο σημαντικό, με την αύξηση των στόχων ανακύκλωσης από το 2016, επισημαίνεται.
Τα αποτελέσματα αυτά και η σταδιακή αύξηση στις ποσότητες που ανακτώνται παρά τη μεγάλη συρρίκνωση της αγοράς, είναι θετικά στοιχεία που δημιουργούν αισιοδοξία για το μέλλον, τονίζεται στην έκθεση. Παράλληλα όμως, προστίθεται, είναι ξεκάθαρο ότι πολλά χρειάζεται ακόμα να γίνουν για να μπορούν να επιτευχθούν οι νέοι ψηλότεροι στόχοι ανάκτησης των Α.Η.Η.Ε..
Αναλύονται στο γράφημα που ακολουθεί οι πηγές από τις οποίες προέρχονται τα Α.Η.Η.Ε. που συλλέγει το Σύστημα.
Όπως φαίνεται από την πιο πάνω ανάλυση, πέραν από τα σημεία συλλογής στα καταστήματα και τις αποθήκες των
+7
εταιρειών - μελών του Οργανισμού, από τα οποία παραλαμβάνεται το 23% των συνολικών ποσοτήτων Α.Η.Η.Ε., το Σύστημα συνεχίζει να αναζητά και να αναπτύσσει και άλλες συνεργασίες με σκοπό την αύξηση των ποσοτήτων των Α.Η.Η.Ε. που καταλήγουν σε αυτό.
Το μεγαλύτερο μέρος των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών που ανακτώνται προέρχεται τα τελευταία χρόνια από τα Hook που βρίσκονται εγκατεστημένα στις αυλές παλαιών μετάλλων. Ενδεικτικά αυτή η ροή το 2012 ήταν στο 54% των ποσοτήτων, ενώ το 2016 ανήλθε στο 73%.
Το Σύστημα, σημειώνεται, συνεργάζεται πλέον σχεδόν με όλες τις αυλές σκραπ σε παγκύπρια βάση. Αντίθετα, οι μικρότερες ποσότητες που παραλαμβάνουμε προέρχονται από Δήμους και Κοινότητες.
Από την ανάλυση και τη σύγκριση των δεδομένων είναι φανερό, αναφέρει ακόμα η έκθεση, πως οι αυλές σκραπ παραδίδουν στο Σύστημα όσες συσκευές είναι πιο δύσκολη η διαχείρισή τους (το 90% αποτελείται από ψυγεία και τηλεοράσεις), ενώ αφήνουν δυστυχώς στα παλιοσίδερα τις άλλες μεγάλες άσπρες συσκευές και τα κλιματιστικά, αφού δεν υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος στον τρόπο που λειτουργούν, είτε έχουν είτε δεν έχουν άδειες διαχείρισης Α.Η.Η.Ε..
Επιπλέον, συνεχίζει, με την καταβολή κινήτρων στις αυλές σκραπ για να παραδίδουν τα υλικά τους (125 €/τόνο), οι Παραγωγοί πληρώνουν και το κόστος της παρανομίας (παράνομη συλλογή) και το κόστος της νομιμότητας (σωστή διαχείριση). Αυτό είναι μια παραδοξότητα που δεν πρέπει να αφήνει κανένα ικανοποιημένο. Ιδιαίτερα αυτό πρέπει να απασχολήσει τις Αρχές (Τμήμα Περιβάλλοντος), που αδειοδοτεί και έχει και την ευθύνη λειτουργίας των αυλών του σκραπ.
Επαναχρησιμοποίηση Εξοπλισμού Πληροφορικής
Η επαναχρησιμοποίηση εξοπλισμού όπου αυτό είναι δυνατόν, αποτελεί προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Κυπριακής Νομοθεσίας, τονίζεται αναφέροντας ότι το Σύστημα αντιλαμβανόμενο τον κομβικό του ρόλο στη σωστή διαχείριση των Α.Η.Η.Ε., επέλεξε να αξιοποιήσει πλήρως αυτή την προοπτική. Η επαναχρησιμοποίηση, σημειώνει, γίνεται σε συνεργασία με την εταιρεία TeLLi Enterprises Ltd, η οποία είναι αδειοδοτημένη και διατηρεί εγκαταστάσεις στην βιομηχανική περιοχή Γερίου.
Η επαναχρησιμοποίηση, συμπληρώνει, προωθείται τόσο για τα υλικά που συλλέγονται από εταιρείες απευθείας, όσο και από τα υλικά που παραδίδονται στο Κ.Τ.Α του Συστήματος. Αφορά κυρίως εξοπλισμό Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών για τον οποίο υπάρχει σχετική ζήτηση. Η επαναχρησιμοποίηση γίνεται τόσο στην Κύπρο, όσο και στο εξωτερικό.
Καταστροφή από πυρκαγιά
Συνεχίζοντας η έκθεση αναφέρεται και στην πυρκαγιά σε μονάδα διαχείρισης Α.Η.Η.Ε. της ΚΥΚΑΝ που «ξέσπασε το 2015 και είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή 70 τόνων υλικών, ακόμα ένα ατυχές γεγονός συνέβη στις 10 Απριλίου 2016. Συγκεκριμένα, ξέσπασε πυρκαγιά σε υποστατικό που εφάπτεται με την μονάδα επαναχρησιμοποίησης Α.Η.Η.Ε., της TELLI ENTERPRISES που συνεργάζεται με την Ηλεκτροκύκλωση».
+7
Λόγω των ψηλών θερμοκρασιών, προκλήθηκαν εκτεταμένες ζημιές στις ηλεκτρικές/ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις της μονάδας αλλά και σε μικρή ποσότητα Α.Η.Η.Ε. που υπήρχε στο χώρο για επαναχρησιμοποίηση, παρατηρείται προσθέτοντας πως «το περιστατικό αυτό είχε ως αποτέλεσμα την υπολειτουργία της μονάδας για χρονικό διάστημα 3 μηνών. Η Ηλεκτροκύκλωση παρείχε καθ' όλη την περίοδο, βοήθεια και στήριξη στην TeLLi με στόχο την πλήρη επαναλειτουργία της μονάδας της».