Ειδικό Ταμείο χωρίς μακροχρόνιο σχεδιασμό 

Κοντόφθαλμη, χωρίς μακροχρόνιο σχεδιασμό και εκτίμηση των  ενεργειακών αναγκών της χώρας χαρακτηρίζει την υφιστάμενη πολιτική όσον αφορά τους ετήσιους προϋπολογισμούς του ειδικού ταμείου το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών. 

Όπως ανάφερε σε σχετικό υπόμνημα προς τη Βουλή η διευθύντρια του Ενεργειακού Γραφείου, Ανθή Χαραλάμπους μετά από δέκα και πλέον χρόνια, δεν υπάρχει πολιτική βούληση για ανάπτυξη των ΑΠΕ και της εξοικονόμησης ενέργειας, μιας και το Ειδικό Ταμείο στηρίζεται σε έσοδα που προέρχονται κατ’ εξοχήν από την επιβολή τέλους κατανάλωσης στην ηλεκτρική ενέργεια, το οποίο επιβάλλεται σε όλους τους καταναλωτές, η οποία έχει αποδειχθεί αποτυχημένη.

Ενώ, στην ΕΕ και στα κράτη-μέλη υπάρχουν κίνητρα όπως η διαφοροποίηση του ΦΠΑ, η χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό κ.α. για επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες η Κύπρος ακόμα συζητά τη βιωσιμότητα του εδικού ταμείου, το οποίο αδυνατεί να ανταποκριθεί στις νέες τεχνολογικές εξελίξεις και λύσεις καινοτομίας.

Όπως αναφέρει, ορισμένες εισηγήσεις για έσοδα του ταμείου είναι η επιβολή τέλους κατανάλωσης στην ηλεκτρική ενέργεια, η αξιοποίηση των διαθρωτικών ταμείων, η πάγια ταμεία του κράτους, η φορολόγηση των πετρελαιοειδών και τα έσοδα από τη δημοπράτηση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα

Αναλυτικότερα, το Ενεργειακό Γραφείο διαφωνεί με τη λογιστική διευθέτηση και τη μεθοδολογία υπολογισμού όσον αφορά την επιβολή τέλους κατανάλωσης στην ηλεκτρική ενέργεια καθώς δεν λαμβάνονται υπόψη άλλες εξαρτημένες μεταβλητές όπως το κόστος αποφυγής, ΑΕΠ. «Θεωρούμε ότι το τέλος στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να έχει διαβαθμίσεις. Για παράδειγμα στους οικιακούς καταναλωτές θα μπορούσε να επιβληθεί τέλος 0,0065 ευρώ, για όσους έχουν μέση ετήσια κατανάλωση 3.500 kWh (μέση κατανάλωση ενός τυπικού νοικοκυριού) και από το όριο αυτό και πάνω να επιβάλλεται μεγαλύτερο τέλος π.χ. 0,0075 ευρώ (παραδείγματα Δανίας, Αυστρίας), ώστε να προωθείται και η εξοικονόμηση ενέργειας. Θα μπορούσε να ισχύσει διαφορετικό τέλος για τη διατίμηση 8 για τους ευάλωτους καταναλωτές. Ακόμη θα μπορούσε να υπάρχει όριο, αν δηλαδή ένα νοικοκυριό να μην ξεπερνά ετήσια συνεισφορά σε τέλος ΑΠΕ των €15. Αυτό θα πρέπει ωστόσο να εξετασθεί διεξοδικά, ώστε να τεθούν όρια και για τους εμπορικούς, βιομηχανικούς και άλλους καταναλωτές», τόνισε χαρακτηριστικά. 

Παράλληλα, πρόσθεσε πως για τη προγραμματική περίοδο 2014-2020 τα διαθέσιμα κονδύλια για έργα που εμπίπτουν στον Άξονα Αειφόρου ανάπτυξης. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει επωφεληθεί των Διαθρωτικών Ταμείων εφαρμόζοντας δύο διαφορετικά Σχέδια Χορηγιών με ορίζοντα το 2020, που είναι τα Σχέδια Χορηγιών Εξοικονομώ-Αναβαθμίζω σε κατοικίες και επιχειρήσεις, τα οποία αυτή τη χρονική περίοδο δεν είναι ανοικτά για υποβολή αιτήσεων και είναι αμφίβολο το πότε θα είναι διαθέσιμα στους ενδιαφερόμενους. 

Ταυτόχρονα, πρότεινε όπως αυξηθεί το ποσοστό των εσόδων που μεταφέρεται στο Ειδικό Ταμείο ΑΠΕ & ΕΞΕ από τη δημοπράτηση των δικαιωμάτων εκπομπής ρυπογόνων αερίων.

Εξάλλου, το Ενεργειακό Γραφείο τόνισε πως η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να αναλάβει τη πολιτική απόφαση να χρηματοδοτεί το Ταμείο ΑΠΕ και ΕΞΕ από τα πάγια ταμεία του κράτους, μιας και οι επενδύσεις αυτές εμπίπτουν στον άξονα της αναπτυξιακής στρατηγικής του κράτους, πέραν των άλλων ενεργειακών και περιβαλλοντικών πολιτικών που εξυπηρετούνται.

Τέλος, όσον αφορά τη φορολόγηση των καυσίμων κίνησης το Ενεργειακό Ταμείο υπογράμμισε πως οι ετήσιες πωλήσεις καυσίμων κίνησης (εξαιρουμένου του γεωργικού πετρελαίου, καυσίμων αερομεταφορών και ακάθαρτου πετρελαίου) ανέρχονται στις 610.229 τόνους (όπως υπολογίζονται για το 2015, με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας). Από την ήδη επιβαλλόμενη φορολογία στην κατανάλωση καυσίμων κίνησης, εάν ποσό ύψους π.χ. €0,01/λίτρο (δηλαδή 1 σεντ/λίτρο) εισέρεε στο Ειδικό Ταμείο, τότε τα έσοδα του Ταμείου μπορούν να αυξηθούν κατά €7,8 εκατ. ετησίως. Στον πιο κάτω πίνακα φαίνονται τα ποσά με τα οποία θα μπορούσε να ενισχυθεί το Ειδικό Ταμείο αν εάν ποσά ύψους €0,02/λίτρο ή €0,03 /λίτρο εισέρρεε σε αυτό.