Μεγάλη και εκτενής η δημόσια προεκλογική συζήτηση που γίνεται για τα ενεργειακά του τόπου, όμως περιορίζεται μονοθεματικά στους υδρογονάνθρακες. Σίγουρα οι υδρογονάνθρακες είναι μείζον θέμα εθνικής στρατηγικής, η διαχείριση του οποίου απαιτεί εθνική συναίνεση και συνεννόηση.
Όμως η Ενέργεια είναι ευρύτερο ζήτημα, αλληλένδετο με το Περιβάλλον, την Οικονομία και την Κοινωνική πολιτική. Η διαμόρφωση ενός Μακροχρόνιου Ενεργειακού Στρατηγικού Σχεδιασμού με κεντρικό άξονα τον Οδικό Χάρτη της Ε.Ε. μέχρι το 2050, με ενδιάμεσους στόχους το 2020 και 2030, είναι απαραίτητη για την Κύπρο. Ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού για ηλεκτρισμό, φυσικό αέριο, και μεταφορές, που θα καλύπτει τα θέματα ανταγωνιστικότητας, περιβάλλοντος, Κλιματικής αλλαγής, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενεργειακής αποδοτικότητας, μείωσης των εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων και ασφαλούς εφοδιασμού της χώρας.
Πόσο μακριά ευρισκόμαστε όμως σε σχέση με τους δεσμευτικούς στόχους έναντι των υποχρεώσεων μας ως μέλος της Ε.Ε; Περιορίζομαι μόνο σε μερικούς στόχους για το 2020.
1. Ανανεώσιμες πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) στον Ηλεκτρισμό
Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, η ΚΔ δεσμεύτηκε πως το 2020 θα παράγει 16% ενέργεια από ΑΠΕ στον ηλεκτρισμό. Τα τελευταία χρόνια έχει επιβραδυνθεί η εγκατάσταση ΑΠΕ, αφού για τα έτη 2015 & 2016 τα Φωτοβολταϊκά που εγκαταστάθηκαν, ανήλθαν συνολικά μόνο σε 20 MW. Αυτό καταγράφεται και σε έκθεση της ΕΕ. Το ποσοστό παραγωγής ΑΠΕ παραμένει στάσιμο, αφού το 2015 ανήλθε στο 8,5%, 2016 στο 8,4% ενώ για το 2017 αναμένεται στα ίδια επίπεδα.
Για επίτευξη του στόχου μέχρι το 2020 χρειάζονται επιπρόσθετα, καινοτόμες προσεγγίσεις όπως η πρόταση Σταύρου Μαλά για Κοινοτικά συνεταιριστικά φωτοβολταϊκά πάρκα καθώς και μειοδοτικοί διαγωνισμοί.
2. Ανανεώσιμες πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) στις Μεταφορές
Η δέσμευση της ΚΔ για το ποσοστό ΑΠΕ στις Μεταφορές για το 2020, ανέρχεται στο 10%. Με ποσοστό μόνο 2,5% το 2015, η Κύπρος ευρίσκεται πολύ μακριά από το δεσμευτικό στόχο του 2020. Σήμερα δεν υπάρχει κανένα σχέδιο στήριξης ή οποιοδήποτε κίνητρο αντιμετώπισης του ζητήματος.
Χρειάζεται αναδιοργάνωση των δημόσιων μεταφορών που πάσχουν, ενώ η Κύπρος είναι η πρώτη χώρα στην ΕΕ στη χρήση ιδιωτικών οχημάτων. Στήριξη των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και αναθεώρηση του αστικού σχεδιασμού, αφού οι αστικοί δρόμοι αναπτύσσονται με γνώμονα τις λωρίδες οχημάτων χωρίς πρόνοια για δεντροστοιχίες στα πεζοδρόμια που θα βοηθούσαν την αύξηση της μετακίνησης πεζών, τη βελτίωση του μικροκλίματος και μείωση της ρύπανσης.
Οι Μεταφορές είναι ο ‘πλέον αδύναμος κρίκος’ στην υφιστάμενη ενεργειακή στρατηγική του τόπου.
3. Ενεργειακή Αποδοτικότητα
Βασικός πυλώνας πολιτικής σε μια χώρα που εξαρτάται αποκλειστικά από εισαγωγές καυσίμων, είναι η εξοικονόμηση ενέργειας που έχει θετικές επιπτώσεις σε οικονομία και περιβάλλον.
Ενδεικτικός Στόχος Ενεργειακής Απόδοσης της Κύπρου για το 2020 είναι η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας 2,2 Μtoe (εκατομμύρια τόνοι ισοδύναμου πετρελαίου), που προνοεί μείωση της κατανάλωσης κατά 375 Ktoe έναντι του 2005.
Η επίτευξη του στόχου, στηρίζεται με βάση την πολιτική της Κυβέρνησης, κατά 46,67% στην εισαγωγή από το 2019 φυσικού αερίου για χρήση στην Ηλεκτροπαραγωγή από την ΑΗΚ.
Το σενάριο αυτό δεν φαίνεται εφικτό με τα υφιστάμενα δεδομένα.
4. Εισαγωγή Φυσικού Αερίου για την Ηλεκτροπαραγωγή
Το εγχείρημα εισαγωγής φυσικού αερίου για την ηλεκτροπαραγωγή, έχει οδηγηθεί δυστυχώς σε αποτυχία τα τελευταία χρόνια. Τώρα επιχειρείται ακόμα μια προσπάθεια για δημιουργία της υποδομής ανεξάρτητα από τη συμφωνία αγοράς ΦΑ, προσέγγιση παρόμοια με τη διαδικασία του 2009-2011, με τη διαφορά πως τότε η υποδομή ήταν χερσαίο τερματικό αποϋγροποίησης ενώ τώρα πλωτό. Για όσους μελετούν τα ενεργειακά, θα θυμούνται πως όταν το Γενάρη του 2011 υπήρξε επιτυχής κατάληξη της διαδικασίας εισαγωγής ΦΑ που θα έδινε φθηνότερο ηλεκτρισμό τέλος του 2014 αρχές του 2015, αυτή πολεμήθηκε άγρια και ακυρώθηκε, με αστήρικτους ισχυρισμούς κάποιων από τηλεοράσεως, ότι θα είχαμε το δικό μας ΦΑ σε τρία χρόνια!!
- Η αποτυχία εισαγωγής ΦΑ μέχρι το 2020 θα έχει αρνητικές επιπτώσεις:
- Η ΑΗΚ αναγκαστικά θα επενδύσει δεκάδες εκατομμύρια ευρώ για Μονάδες αποθείωσης στους Ατμολέβητες 1&2 του Βασιλικού
- Ο στόχος Ενεργειακής αποδοτικότητας για το 2020 δεν θα επιτευχθεί
- Δεν θα μειωθούν οι εκπομπές θερμοκηπιακών αερίων και θα πληρώνουμε αυξημένο κόστος ηλεκτρισμού
Απαιτείται επομένως άμεση επανεξέταση και υιοθέτηση ενός Ολοκληρωμένου Ενεργειακού Σχεδιασμού, διαμορφωμένου με τεχνοκρατική και επιστημονική επάρκεια, ώστε να αποφευχθούν το 2020 τα πρόστιμα από την ΕΕ και να τεθούν οι στόχοι για το 2030 και 2050.
Μόνο στο πρόγραμμα του Σταύρου Μαλά, υπάρχει η πολιτική βούληση και αποφασιστικότητα να χειριστεί το ζήτημα της Ενέργειας συνολικά, με βασικό πυλώνα ενεργειακής στρατηγικής την Κλιματική Αλλαγή, για μείωση των εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων που οδηγούν σε αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Η εξοικονόμηση ενέργειας, τα ανεξάντλητα ανανεώσιμα «ηλιακά κοιτάσματα» του τόπου και οι τεχνολογίες αποθήκευσης, είναι τα κύρια μέσα που θα μετατρέψουν την Κύπρο του 2050 σε ένα πραγματικά πράσινο νησί.
Γιώργος Σιαμμάς
Τέως Πρόεδρος ΡΑΕΚ