Οι εταιρείες Πάροχοι Ενεργειακών Υπηρεσιών μπορεί να είναι η λύση στην εξοικονόμηση ενέργειας

Η ‘Ενεργειακή Στρατηγική 2030’ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθορίζει το πλαίσιο για την ενέργεια και το κλίμα, που είναι:
- 40% μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με τα επίπεδα του 1990.
- Τουλάχιστον 27% μερίδιο των ΑΠΕ στην τελική ενεργειακή κατανάλωση (δεσμευτικός σε επίπεδο ΕΕ και όχι σε επίπεδο κράτους μέλους).
- Τουλάχιστον 27% εξοικονόμηση ενέργειας σε σχέση με το σενάριο αναμενόμενης εξέλιξης.

Η Οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση 2012/27/EΕ, θεσπίζει ένα κοινό πλαίσιο μέτρων για την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης, προκειμένου να διασφαλιστεί η επίτευξη του στόχου της Ένωσης για το 2020 αναφορικά με την βελτίωση κατά 20% της ενεργειακής απόδοσης. Η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2012/27/ΕΕ μεταφέρθηκε σε εθνικό δίκαιο με την ψήφιση του Νόμου Ν.149(Ι)/2015. Ορισμένες από τις βασικές πρόνοιες της Οδηγίας για την Ενεργειακή Απόδοση, είναι ότι υποχρεώνει τα κράτη μέλη να καθορίσουν ενδεικτικούς εθνικούς στόχους ενεργειακής απόδοσης για το 2020. Για την Κύπρο το 3ο ΣΔΕΑ (Σχέδιο Δράσης για την Ενεργειακή Απόδοση) καθορίζει 14,5% εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας μέχρι το 2020. Ορισμένες άλλες σημαντικές πρόνοιες της Οδηγίας 2012/247/ΕΕ, είναι:

- Απαιτεί την εφαρμογή των υποχρεωτικών μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της ανακαίνισης δημόσιων κτιρίων, της εξοικονόμησης ενέργειας για υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, καθώς και των ενεργειακών ελέγχων για όλες τις μεγάλες επιχειρήσεις 
- Υποχρεώνει τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν την αγορά ενεργειακών υπηρεσιών (υποδείγματα συμβάσεων, παροχή πληροφοριών, άρση των εμποδίων κ.α) 
- Οι μεγάλες επιχειρήσεις θα πρέπει μέχρι τον Δεκέμβριο του 2015 να υποβληθούν σε ενεργειακό έλεγχο και στη συνέχεια κάθε 4 χρόνια και ταυτόχρονα θα πρέπει να δοθούν κίνητρα και στις ΜΜΕ για τη διενέργεια ενεργειακών ελέγχων.
- Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόσουν καθεστώτα στήριξης και παροχής κινήτρων για την υλοποίηση των συστάσεων που θα προκύψουν από τους ενεργειακούς ελέγχους.

Οι εταιρείες παροχής ενεργειακών υπηρεσιών (ESCO) είναι εξειδικευμένες εταιρείες σε ενεργειακά θέματα με επαρκή τεχνογνωσία και εμπειρία, που διαθέτουν τα απαιτούμενα κεφάλαια και αναλαμβάνουν την υλοποίηση παρεμβάσεων με στόχο τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και την εξοικονόμηση ενέργειας στις εγκαταστάσεις των τελικών καταναλωτών.  Η αμοιβή της εταιρείας προκύπτει κυρίως από την εξοικονόμηση ενέργειας (η οποία θα πρέπει να επαληθεύεται) και επομένως από τη μείωση του δαπανώμενου οικονομικού κόστους του πελάτη. Για ένα προσυμφωνημένο χρόνο, π.χ. ορισμένα έτη, ο πελάτης καταβάλλει στην εταιρεία (ESCO) ένα ποσό που σχετίζεται με το ύψος του εξοικονομούμενου κόστους. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση ενός τέτοιου έργου είναι η υπογραφή Σύμβασης Ενεργειακής Απόδοσης. 

Η Σύμβαση Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΕΑ) είναι η «συμβατική συμφωνία μεταξύ του δικαιούχου (πελάτης) και του παρόχου του μέτρου βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, η οποία επαληθεύεται και παρακολουθείται καθ 'όλη τη διάρκεια της σύμβασης. Οι επενδύσεις (έργων, προμηθειών ή υπηρεσιών) στο εν λόγω μέτρο καταβάλλονται σε σχέση με το συμβατικό (μέσω της ΣΕΑ) συμφωνηθέν επίπεδο βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης ή άλλο συμφωνηθέν κριτήριο ενεργειακής απόδοσης, όπως η εξοικονόμηση χρημάτων». 

Επιπρόσθετα, η «εγγυημένη εξοικονόμηση» συγκαταλέγεται μεταξύ των ελαχίστων στοιχείων που πρέπει να περιλαμβάνονται στα πρότυπα των συμβάσεων ΣΕΑ (όπως ορίζονται στο Παράρτημα ΧIII της Οδηγίας για την Ενεργειακή Απόδοση).

Οι ΣΕΑ έχουν χρησιμοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) από τη δεκαετία του 1980. Ωστόσο, η αγορά δεν έχει αναπτυχθεί τόσο όσο στη Βόρεια Αμερική (ΗΠΑ και Καναδά). Οι ΣΕΑ αποτελούν ένα αποδεδειγμένο εργαλείο που χρησιμοποιείται στην Αυστρία, τη Γερμανία, την Τσεχική Δημοκρατία, Γαλλία και τη Σκανδιναβία, ως έναν βαθμό, ξεκίνησε και στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Φαίνεται να υπάρχει προοπτική για την ανάπτυξη της αγοράς των ενεργειακών υπηρεσιών στην Κύπρο. Σήμερα υπάρχουν 22 αδειούχες εταιρείες Παροχής Ενεργειακών Υπηρεσιών. Διαφαίνεται ότι υπάρχει η προοπτική για την αξιοποίηση του θεσμού των ενεργειακών υπηρεσιών από το δημόσιο. Τομείς στους οποία αναμένεται να υπάρχει ενδιαφέρον και προοπτική είναι ο οδικός φωτισμός, μεγάλα ξενοδοχεία, νοσοκομεία και γενικότερα μεγάλα εμπορικά κτίρια ή κτίρια γραφείων που ανήκουν είτε στο ευρύτερο δημόσιο, είτε σε μεγάλες επιχειρήσεις. Το εμπόδια ή και δυσκολίες σε σχέση με την ανάπτυξη της αγοράς των ενεργειακών υπηρεσιών στην Κύπρο είναι η σχετικά μικρή αγορά, τα υψηλά επιτόκια, η δυσκολία πρόσβασης σε χρηματοδότηση και η έλλειψη εξειδικευμένης τεχνογνωσίας.

Μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων αναπτύχθηκαν και είναι διαθέσιμα εργαλεία όπως π.χ. εκπαιδευτικό υλικό για τις Συμβάσεις Ενεργειακής Απόδοσης. Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα ENPC-INTRANS αναπτύχθηκε εκπαιδευτικό υλικό σε 9 γλώσσες (μεταξύ των οποίων και η ελληνική). Σε διεθνές επίπεδο, η κοινοπραξία ENPC-INTRANS προετοιμάζει μια διεθνή διάσκεψη για την 15η του Νοέμβρη στη Στουτγάρδη της Γερμανίας. EPC βέλτιστων πρακτικών από διάφορες χώρες της Ευρώπης θα παρουσιαστούν, καθώς και διάφορα εργαστήρια σχετικά με τις ΣΕΑ και μια συζήτηση σχετικά με περαιτέρω μέτρα για τη διείσδυση στην αγορά των ΣΕΑ. 
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να εγγραφούν στο www.enpc-intrans.eu/language/en/final-conference/. 

Της Ανθής Χαραλάμπους, Προϊστάμενη Υπηρεσίας Ενέργειας και Περιβάλλοντος ΟΕΒ