Σενάρια αγωγών και τερματικού με φόντο την ΑΟΖ

Την ώρα που ο Γ’ Γύρος Αδειοδοτήσεων οδεύει σε ολοκλήρωσή του μέσω κατακύρωσης οικοπέδων στην κυπριακή ΑΟΖ, σε εταιρείες που υπέβαλαν προσφορές στο Υπουργείο Ενέργειας, τα σενάρια σε σχέση με τους ενεργειακούς σχεδιασμούς παίρνουν ξανά νέα διάσταση.

Πληροφορίες του EnergyNews.com.cy ανέφεραν, από την πρώτη στιγμή υποβολής προσφοράς από τις εταιρείες ExxonMobil και Qatar Petroleum, ότι σκοπός των δύο κολοσσών είναι να προχωρήσουν σε δημιουργία χερσαίου τερματικού εάν και εφόσον –βεβαίως- οι ποσότητες στο οικόπεδο 10, το οποίο διεκδικούν, είναι αρκετές για ένα τέτοιο project.

Την ίδια ώρα με αγωγό, αφενός προς την Κύπρο και αφετέρου προς το Ισραήλ, θα οδεύει το φυσικό αέριο από το κοίτασμα Αφροδίτη προς αξιοποίηση για εσωτερικές ανάγκες αλλά και για αξιοποίηση από το Ισραήλ. Παράλληλα, ο ισχυρός ρόλος της ΕΝΙ τόσο στην κυπριακή όσο και στην αιγυπτιακή ΑΟΖ και δη μέσω του κοιτάσματος Ζορ, αλλά και μέσω της λειτουργίας τερματικού υγροποίησης στην Αίγυπτο, ανοίγει νέο κεφάλαιο συζητήσεων για δυνητικούς σχεδιασμούς. Η ιταλική εταιρεία θα επιδιώξει να ενισχύσει τις ροές φυσικού αερίου προς το τερματικό υγροποίησης που λειτουργεί στην Αίγυπτο με δύο βασικούς σκοπούς. Ο πρώτος αφορά την κάλυψη ιδιαίτερα μεγάλων αναγκών στην Αίγυπτο και ο δεύτερος τη διοχέτευση ποσοτήτων φυσικού αερίου προς τις διεθνείς αγορές. 

Παράλληλα, τα σενάρια αγωγών δεν περιορίζονται μεταξύ της σύνδεσης Κύπρου-Ισραήλ, αλλά επί χάρτου γίνονται πολλά και διαφορετικά σενάρια.

Οι (πολλές) επιλογές αγωγών
Σε επίπεδο αγωγών τα σενάρια που τίθενται προς συζήτηση με απώτερο σκοπό της υλοποίηση κάποιου ή και περισσότερων από αυτά, είναι πολλά και με διαφορετικές παραμέτρους το καθένα.

Ένα από τα βασικά σενάρια, το οποίο δύναται να υλοποιηθεί και πριν από κάθε άλλο αφορά τη σύνδεση Κύπρου-Ισραήλ με υποθαλάσσιο αγωγό. Ο εν λόγω αγωγός θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το κοίτασμα Αφροδίτη στην Κύπρο, προς κάλυψη των εσωτερικών αναγκών, ενώ παράλληλα θα μεταφέρει φυσικό αέριο στο Ισραήλ τόσο για ενεργειακές ανάγκες της χώρας όσο και για προώθηση προς τις διεθνείς αγορές.

Από τη στιγμή πάντως, που και το Ισραήλ βρίσκεται πίσω –χρονικά- σε σχέση με τους ενεργειακούς σχεδιασμούς του μια άλλη λύση επιλογών φαίνεται να μπορεί να λύσει τα χέρια τόσο στην Κύπρο όσο και στο Ισραήλ. Η εν λόγω λύση αφορά ένα διευρυμένο δίκτυο υποθαλάσσιων αγωγών στην ανατολική Μεσόγειο, το οποίο θα έχει ως τελικό προορισμό τα τερματικά υγροποίησης της Αιγύπτου. Μάλιστα, οι δύο βασικοί διαχειριστές στα δύο τερματικά της Αιγύπτου, έχουν συμμετοχή και στην κυπριακή ΑΟΖ, γεγονός που ενισχύει το εν λόγω σενάριο. Υπενθυμίζεται ότι ΕΝΙ και BG (που αυτή τη στιγμή έχουν συμμετοχή στα οικόπεδα 2,3 και 9 και 12 αντίστοιχα, μέσω κοινοπραξιών στις οποίες συμμετέχουν).

Την ίδια στιγμή ένα μεγαλεπήβολο πλάνο από πλευράς ΕΕ, το οποίο εντάσσεται στα πλαίσια της ενεργειακής αυτονόμησης της Ευρώπης μέσω αξιοποίησης όλων των εσωτερικών ενεργειακών πόρων, υπαγορεύει δημιουργία υποθαλάσσιου αγωγού από την ανατολική Μεσόγειο προς την ηπειρωτική Ευρώπη. Ο εν λόγω αγωγός θα ονομάζεται EastMed και αποτελεί ένα εξόχως δύσκολο έργο, τόσο από πλευράς χρηματοδότησης όσο και από τεχνικής (βάθος Μεσογείου, μορφολογία πυθμένα και μεγάλες αποστάσεις).

Το συγκεκριμένο πλάνο αποτελεί ίσως το πιο απομακρυσμένο και σαφώς το πιο ανώριμο από πλευράς σχεδιασμού, χρονοδιαγραμμάτων και επιλογών χρηματοδότησης.

Πλωτή ή χερσαία μονάδα υγροποίησης;    
Εξίσου σημαντικό είναι το θέμα δημιουργίας τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου στην Κύπρο, ένα πλάνο το οποίο προ μερικών ετών αποτελούσε τη βασική επιλογή της Κύπρου, ωστόσο, στην πορεία «πάγωσε» λόγω των χαμηλών εκτιμήσεων σε σχέση με τις ποσότητες στο κοίτασμα Αφροδίτη.

Σήμερα, ο ρόλος που επιδιώκουν να διαδραματίσουν οι κολοσσοί ExxonMobil και Qatar Petroleum αλλάζουν εκ νέου το σκηνικό, αφού οι δύο όμιλοι εκτιμούν ότι το οικόπεδο 10 διαθέτει μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου, οι οποίες δύνανται να καταστήσουν βιώσιμο ένα έργο δισεκατομμυρίων, όπως είναι το τερματικό υγροποίησης.

Πάντως, τίθενται ξανά ζητήματα χρηματοδότησης, χρονοδιαγραμμάτων και τεχνικών σκοπέλων, αφού κάθε περιοχή του πλανήτη τόσο χερσαία όσο και υποθαλάσσια κρύβει ξεχωριστές γεωλογικές δομές, οι οποίες σαφώς και καθορίζουν τις υποδομές σε σχέση με έργα ενεργειακής διασύνδεσης και αξιοποίησης πόρων.
 
Από αρμόδιες κυβερνητικές πηγές τονίζεται ότι οι δύο κολοσσοί από ΗΠΑ και Κατάρ έχουν διαμηνύσει ότι οι σχεδιασμοί σε συνδυασμό με τις αρχικές εκτιμήσεις, τους καθιστούν ιδιαίτερα αισιόδοξες για σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου στο οικόπεδο 10.

Με όλα τα πιο πάνω δεδομένα σε συνδυασμό με τις –πάντα- απρόβλεπτες διεθνείς συνθήκες τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε επίπεδο ανατολικής Μεσογείου, καθίσταται ξεκάθαρο ότι οι επιλογές σε σχέση με τους ενεργειακούς σχεδιασμούς διακυβεύονται από δεκάδες παραμέτρους, οικονομικές, πολιτικές, γεωστρατηγικές και τεχνικές. Η δεκαετία εξελίξεων σε σχέση με τα κυπριακά κοιτάσματα θα είναι αυτή του 2020, αφού η τρέχουσα αξιολογείται ως περίοδος ερευνών και σχεδιασμών επί χάρτου.