Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά παρέμειναν σταθερές οι παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, παρόλο που η παγκόσμια οικονομία συνέχισε να αναπτύσσεται.
Σύμφωνα με νέα έκθεση της Διεθνούς Διοίκησης Ενέργειας (ΙΕΑ), είναι ακόμη πολύ νωρίς για να διεξαχθεί συμπέρασμα εάν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έχουν κορυφωθεί, ή αν θα συνεχιστεί η αύξηση τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, τα ευρήματα ενισχύουν την αυξανόμενη αίσθηση ότι είναι πλέον δυνατό να υπάρχει οικονομική ανάπτυξη χωρίς αύξηση της παραγωγής διοξειδίου του άνθρακα. Όπως επισημαίνει η έκθεση, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τον τομέα της ενέργειας έφτασαν περίπου τους 32,1 δισεκατομμύρια τόνους το περασμένο έτος, παραμένοντας στα ίδια επίπεδα με το 2015 και το 2014. Από την άλλη πλευρά, η παγκόσμια οικονομία αναπτύχθηκε κατά 3,1%, όπως τα τελευταία χρόνια. Μέχρι τώρα η οικονομική ανάπτυξη σε μεγάλο βαθμό συνδυάζεται με την αύξηση της βιομηχανικής δραστηριότητας και της έντασης της ενέργειας, με τις συναφείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ωστόσο, η έκθεση υποδεικνύει ότι ο πλανήτης μπορεί να σπάσει αυτόν τον κύκλο.
Η σταθερότητα των παγκόσμιων εκπομπών είναι ουσιαστικά το αποτέλεσμα της αύξησης της παραγωγής άνθρακα σε ορισμένες χώρες και της μείωσης σε άλλες. Η έκθεση σημειώνει ότι η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι δύο μεγαλύτερες παραγωγοί αερίων του θερμοκηπίου στον κόσμο, σημείωσαν μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι εκπομπές μειώθηκαν κατά 3% και η οικονομία αυξήθηκε κατά 1,6%, ενώ στην Κίνα, οι εκπομπές μειώθηκαν κατά 1,6% και η οικονομία αναπτύχθηκε κατά το εντυπωσιακό 6,7%.
Επιπλέον, οι εκπομπές στην Ευρώπη παρέμειναν σταθερές. Συνδυαστικά, αυτές οι επιδόσεις ήταν σε θέση να αντισταθμίσουν την αύξηση των εκπομπών σε ένα μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου. Η συνεχιζόμενη ανάπτυξη του φυσικού αερίου και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ήταν από τους σημαντικότερους παράγοντες αυτής της επιτυχίας. Η έκθεση επισημαίνει ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ήταν υπεύθυνες για το 50% της συνολικής παγκόσμιας αύξησης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας το 2016.
Ο βαθμός στον οποίο οι χώρες θα περικόψουν τις εκπομπές τους τα επόμενα 50 χρόνια θα καθορίσει τις συνθήκες της ανθρώπινης ζωής στη Γη για τα επόμενα τουλάχιστον 10.000 χρόνια, όπως υποστηρίζει ο επικεφαλής του Stockholm Resilience Centre στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης. Η συνέχιση της χρήσης πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα με τον σημερινό ρυθμό είναι πιθανό να αυξήσει την παγκόσμια θερμοκρασία κατά 2 έως 2,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής, δημιουργώντας όρους που θα καθιστούσαν «δύσκολα διαχειρίσιμη» τη ζωή, δήλωσε ο Γιόχαν Ρόκστρεμ. Ακόμη πιο ανησυχητικό, αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί να προκαλέσει φυσικά φαινόμενα που θα οδηγήσουν στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη από τους 2 στους έξι βαθμούς Κελσίου, κάτι που θα ήταν «καταστροφικό», όπως είπε, επισημαίνοντας πως «Αυτό που θα συμβεί τα επόμενα 50 χρόνια θα καθορίσει οπωσδήποτε το μέλλον της ανθρωπότητας τα επόμενα 10.000 χρόνια και πλέον», ο οποίος πρόσθεσε πως τα τελευταία 50 χρόνια ανθρώπινης δραστηριότητας «μας ώθησαν μακριά από τη σταθερότητα όπου βρισκόμασταν τα προηγούμενα 12.000 χρόνια».
Ο Ρόκστρεμ ανήκει σε μία ομάδα επιστημόνων που προτείνουν ο κόσμος να μειώνει στο μισό τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κάθε δεκαετία από το 2020, επιβάλλοντας ποινές σε όσους εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα.
Αν η αύξηση της θερμοκρασίας προσεγγίσει τους 2 με 3 βαθμούς Κελσίου, η στάθμη της θάλασσας είναι πιθανό να αυξηθεί τουλάχιστον κατά 7 ή 8 μέτρα, και οι ξηρασίες και οι πλημμύρες θα αυξηθούν με συχνότητα και σφοδρότητα που δεν έχουμε ξαναδεί. Είναι επίσης πιθανό να υπάρξουν πολύ πιο καταστροφικά καιρικά φαινόμενα όπως κυκλώνες και «μαζικά» κύματα καύσωνα, είπε. Οι τροπικές περιοχές της γης θα μετακινηθούν «πολύ γρήγορα» προς βορρά και τροπικές ασθένειες θα επεκταθούν σε άλλα γεωγραφικά πλάτη.
Αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί επίσης να προκαλέσει επιπλέον φαινόμενα που θα ζεστάνουν περαιτέρω τον πλανήτη, είπε. Αυτά περιλαμβάνουν το λιώσιμο του μόνιμου στρώματος πάγου στη Σιβηρία και την απελευθέρωση ισχυρών αερίων του θερμοκηπίου, τον θάνατο των δασών και την απελευθέρωση διοξειδίου του άνθρακα, και το λιώσιμο των πάγων που θα άφηνε τον πλανήτη με μια πιο σκοτεινή επιφάνεια που απορροφά τη θερμότητα του ήλιου, αντί να την αντανακλά.
«Αυτό είναι το είδος των αποτελεσμάτων ντόμινο για τα οποία ανησυχούμε και με τα οποία θα καταλήγαμε σε μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση», είπε ο Ρόκστρεμ στο Thomson Reuters Foundation. Εάν η θερμοκρασία αυξηθεί κατά 4 βαθμούς Κελσίου ή περισσότερο, θα είναι η πρώτη φορά που θα έχει συμβεί κάτι τέτοιο σε 4 δισεκατομμύρια χρόνια.
Για να έχουν κάποια πιθανότητα να διατηρήσουν την αύξηση της θερμοκρασίας κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου, όπως ορίζει η Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, οι χώρες θα πρέπει να ?απανθρακοποιήσουν? τις οικονομίες τους, να περικόψουν τις εκπομπές από τη γεωργία και την παραγωγή τροφίμων και να προστατεύσουν τα υφιστάμενα φυσικά περιβάλλοντα, είπε.
Θα πρέπει επίσης να απομακρύνουν το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα χρησιμοποιώντας «γεομηχανικές» μεθόδους που είναι δαπανηρές, αλλά και δεν έχουν δοκιμαστεί ακόμη σε κλίμακα. Αλλά θα είναι μια αναγκαιότητα, πρόσθεσε. «Έχουμε φθάσει τόσο μακριά, έχουμε εκπέμψει τόσο πολύ», τόνισε ο Ρόκστρεμ.
Τήξη πάγων
Την ίδια στιγμή, η τήξη των θαλάσσιων πάγων του Αρκτικού Ωκεανού και η πιο έντονη χιονόπτωση στη Σιβηρία ήταν υπεύθυνες για τις συνθήκες που προκάλεσαν το ιδιαίτερα έντονο επεισόδιο ατμοσφαιρικής ρύπανσης στο Πεκίνο και τις πεδιάδες της ανατολικής Κίνας τον Ιανουάριο του 2013, όπως επισημαίνει νέα έρευνα. Οι εκπομπές από σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, εξατμίσεις αυτοκινήτων και υψικαμίνους εργοστασίων συνεισέφεραν επίσης στην εκδήλωση του σοβαρού επεισοδίου, που διήρκεσε ένα μήνα. Ωστόσο, ο κύριος υπεύθυνος φαίνεται τώρα να είναι η αλλαγή του κλίματος που μετατόπισε τους χειμερινούς μουσώνες της Κίνας, ώστε να παγιδεύουν μικροσκοπικά αιωρούμενα σωματίδια αιθάλης και σκόνης πάνω από τις μεγαλύτερες πόλεις και βιομηχανικά κέντρα της χώρας.
Η κατάσταση δεν αναμένεται να βελτιωθεί, καθώς η Αρκτική συνεχίζεται να θερμαίνεται και τα βόρεια γεωγραφικά πλάτη σημειώνουν επιπλέον χιονόπτωση. «Οι εκπομπές στην Κίνα μειώνονται κατά τα τέσσερα τελευταία χρόνια, αλλά η αιθαλομίχλη κατά τη διάρκεια του χειμώνα δεν βελτιώνεται», όπως δήλωσε ο Γιουχάνγκ Γουάνγκ, καθηγητής Ατμοσφαιρικών Επιστημών στο Τζόρτζια Τεκ στις ΗΠΑ, επικεφαλής της μελέτης, τονίζοντας πως «Αυτό οφείλεται κυρίως στην πολύ γρήγορη αλλαγή στις υψηλές πολικές περιοχές όπου ο θαλάσσιος πάγος μειώνεται και η χιονόπτωση αυξάνεται. Αυτή η διαταραχή κρατά τον κρύο αέρα μακριά από το ανατολικό τμήμα της Κίνας, όπου θα 'καθάριζε' τη ρύπανση του αέρα».
Ο Γουάνγκ και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν δορυφορικά δεδομένα και μετρήσεις ορατότητας και διαπίστωσαν ότι η μείωση των θαλάσσιων πάγων και η αύξηση των χιονοπτώσεων έχει μετακινήσει τους χειμερινούς μουσώνες της ανατολικής Ασίας προς τα ανατολικά, μειώνοντας τις ταχύτητες του ανέμου και δημιουργώντας μια στάσιμη ατμοσφαιρική κυκλοφορία. Οι ίδιοι παράγοντες προκάλεσαν τα επεισόδια του φετινού χειμώνα. «Παρά τις προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών, πιστεύουμε ότι η αιθαλομίχλη θα συνεχίσει κατά πάσα πιθανότητα στο εγγύς μέλλον. Οι εκπομπές δεν είναι πλέον ο μόνος παράγοντας για αυτές τις συνθήκες», όπως κατέληξε ο Γουάνγκ.
Πηγή: Ημερησία