Καθήλωση στην αύξηση της ζήτησης άνθρακα προβλέπει για την επόμενη πενταετία το ΙΕΑ, καθώς η απήχηση του εν λόγω καυσίμου μειώνεται, ενώ, αντίθετα, κερδίζουν έδαφος άλλες πηγές ενέργειας. Ειδικότερα, σύμφωνα με την τελευταία Μεσοπρόθεσμη Έκθεση για την Αγορά Άνθρακα ( Medium- Term Coal Market Report) που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, το μερίδιο του άνθρακα στην ηλεκτροπαραγωγή θα πέσει από το 41% το 2014 στο 36% το 2021.
Ως αιτίες της μείωσης ο Οργανισμός εντοπίζει την κάμψη στη ζήτηση της Κίνας και των ΗΠΑ, αλλά και την ραγδαία αύξηση των ΑΠΕ, καθώς και τις προσπάθειες που γίνονται την περίοδο αυτή στην εξοικονόμηση ενέργειας.
Ωστόσο, όπως παρατηρεί ο ΙΕΑ, ο κόσμος παραμένει ακόμη εξαρτημένος από τον άνθρακα, και μάλιστα σε υψηλά επίπεδα, γεγονός που, σύμφωνα με τον Οργανισμό, σηματοδοτεί την παραδοξότητα της θέσης του στην παγκόσμια ενεργειακή αγορά. Μολονότι το 2015 η ζήτηση άνθρακα σημείωσε, για πρώτη φορά κατά τον αιώνα που διανύουμε, πτώση, εντούτοις ο ΙΕΑ αναμένει πως η ζήτηση θα επιστρέψει το 2021 στα επίπεδα του 2014. Πάντως, η πραγματοποίηση της πρόβλεψης αυτής θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την πορεία της ζήτησης στην Κίνα, στην οποία αντιστοιχεί το 50% της παγκόσμιας ζήτησης του καυσίμου, καθώς και σχεδόν το 50% της παραγωγής, και η οποία, άρα, περισσότερο από άλλη χώρα, επηρεάζει τις διεθνείς τιμές άνθρακα.
Η νέα έκθεση του ΙΕΑ, « Medium- Term Coal Market Report», υπογραμμίζει την συνέχιση της μεγάλης γεωγραφικής μετατόπισης της αγοράς άνθρακα προς την Ασία. Το 2000 σχεδόν το ήμισυ της ζήτησης άνθρακα εντοπιζόταν στην Ευρώπη και τη Βόρειο Αμερική, ενώ στην Ασία αντιστοιχούσε λιγότερο από το 50%. Αντίθετα, το 2015, στην Ασία αντιστοιχούσαν τα τρία τέταρτα, περίπου, της ζήτησης, ενώ η κατανάλωση σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική είχε σημειώσει ραγδαία κάμψη, πέφτοντας κάτω από το ένα τέταρτο της παγκόσμιας ζήτησης. Αυτή η μετατόπιση, όπως προβλέπει ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, θα επιταχυνθεί μέσα στα επόμενα χρόνια.
Καθώς ο άνθρακας έχει σχετικά προσιτή τιμή ενώ είναι και προσιτός σε ευρεία κλίμακα, παραμένει στην κορυφή των καυσίμων που χρησιμοποιούνται στην ηλεκτροπαραγωγή, στην παραγωγή χάλυβα και στην παρασκευή τσιμέντου. Παρέχει, επίσης, το 30% περίπου της πρωτογενούς παραγωγής ενέργειας παγκοσμίως, ποσοστό, ωστόσο, που αναμένεται να μειωθεί στο 27% το 2021. Από την άλλη, ο άνθρακας ευθύνεται για το 45% των εκπομπών αερίων άνθρακα κάθε είδους, αλλά και ένας βασικός παράγοντας που συντείνει σε άλλα είδη ρύπανσης.
«Καθώς η χρήση του συνεπάγεται επιπτώσεις για την ποιότητα του αέρα και τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ο άνθρακας έχει δεχθεί πολλά πυρά τα τελευταία χρόνια, είναι, όμως, πολύ νωρίς ότι έρχεται το τέλος για τον άνθρακα», επισήμανε ο διευθυντής ενεργειακών αγορών και ασφάλειας του ΙΕΑ, Keisuke Sadamori, παρουσιάζοντας την νέα Μεσοπρόθεσμη Έκθεση για την Αγορά Άνθρακα, στο Πεκίνο.
«Η ζήτηση άνθρακα μετατοπίζεται προς την Ασία, όπου οι αναδυόμενες οικονομίες με αυξανόμενους πληθυσμούς αναζητούν συμφέρουσες και ασφαλείς πηγές ενέργειας. Αυτή είναι η αντίφαση με τον άνθρακα – ενώ μπορεί να παράσχει νέα ενέργεια για την ηλεκτροπαραγωγή, ταυτόχρονα μπορεί να παραγάγει μεγάλες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου για πολλές δεκαετίες ακόμη».
Η νέα έκθεση του ΙΕΑ αναγνωρίζει τη συνεχιζόμενη κυριαρχία της Κίνας στις διεθνείς αγορές άνθρακα. Η κινεζική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με βάση τον άνθρακα μειώθηκε το 2015 λόγω της ασθενούς ενεργειακής ζήτησης και της πολιτικής διαφοροποίησης που κατέληξε στην ανάπτυξη νέας δυναμικότητας σε ΑΠΕ και πυρηνική ενέργεια. Ο ΙΕΑ προβλέπει ότι η ζήτηση για άνθρακα στην Κίνα θα σημειώσει μία πολύ αργή μείωση, με τον κλάδο της χημικής βιομηχανίας να είναι ο μόνος στον οποίο η ζήτηση για άνθρακα θα σημειώσει άνοδο, φτάνοντας το 2021 τα 2.816 Mtce, περί τα 100 Mtce λιγότερα από τα επίπεδα –ρεκόρ του 2013.
Αναφορικά με τις ΗΠΑ, ο Οργανισμός τονίζει ότι η κατανάλωση άνθρακα σημείωσε πτώση κατά 15% το 2015, κυρίως εξαιτίας του ανταγωνισμού με το φθηνό φυσικό αέριο, τις φθηνότερες ΑΠΕ (ιδίως τα αιολικά) και των κανονισμών που προβλέπουν μείωση των ρυπογόνων στοιχείων και οι οποίοι οδήγησαν σε απόσυρση τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με βάση τον άνθρακα. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη ετήσια μείωση όλων των εποχών, όπως τονίζει η έκθεση, φτάνοντας σε επίπεδα πρωτόγνωρα εδώ και πάνω από τρεις δεκαετίες, ενώ σοβαρή μείωση αναμένεται και εφέτος.
Παράλληλα, ο ΙΕΑ προβλέπει ετήσια μείωση στην κατανάλωση άνθρακα στις ΗΠΑ κατά 1,6%, ρυθμό πολύ μικρότερο σε σχέση με το 6,2% που παρατηρήθηκε την τελευταία πενταετία, καθώς οι αυξημένες τιμές αερίου αποθάρρυναν τη μετάβαση από τη χρήση άνθρακα.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό, το πιο θετικό σημάδι αποτέλεσε η πρόσφατη απροσδόκητη αύξηση στις τιμές του άνθρακα, γεγονός που ανακούφισε τη βιομηχανία, μετά από μία πενταετία συνεχών μειώσεων. Έτσι, το 2016 οι τιμές ανέκαμψαν, κυρίως χάρη στην μεταβολή της πολιτικής της Κίνας, η οποία πλέον στράφηκε προς τον περιορισμό της δυναμικότητας και της υπερπροσφοράς. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί, όπως τονίζει ο ΙΕΑ, άλλο ένα παράδειγμα της μεγάλης επιρροής των μακροοικονομικών εξελίξεων και πολιτικών της Κίνας όσον αφορά τη διαμόρφωση της διεθνούς αγοράς άνθρακα.
Τέλος, η έκθεση καταδεικνύει ότι, παρά τη σύναψη της Συμφωνίας των Παρισίων, τον Δεκέμβριο του 2015, δεν παρατηρείται κάποια σοβαρή ώθηση στην ανάπτυξη τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα.
Πηγή: energia.gr