Το Συμβούλιο των Κρατών Μελών της ΕΕ συμφώνησε χθες Δευτέρα τη διαπραγματευτική του θέση, σχετικά με πρόταση αναθεωρημένης οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση, αλλά και την ενεργειακή απόδοση κτιρίων, η οποία προβλέπει μεταξύ άλλων και υποχρεωτική προκαλωδίωση για τη φόρτιση ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
Η συμφωνία αυτή θα επιτρέψει την έναρξη διαπραγματεύσεων με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπό την εσθονική προεδρία.
Ο κύριος στόχος της προτεινόμενης οδηγίας είναι η βελτίωση των υφιστάμενων διατάξεων και η αύξηση της ενεργειακής απόδοσης, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι πληρούνται οι βασικοί στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2020 και οι στόχοι για το κλίμα και την ενέργεια μέχρι το 2030.
Συγκεκριμένα, κατά το Συμβούλιο και τη Μαλτέζικη Προεδρία, η ενεργειακή απόδοση θεωρείται πλέον από μόνη της ως "πηγή ενέργειας". Το Συμβούλιο σημειώνει ότι η αύξηση της ενεργειακής απόδοσης θα ωφελήσει το περιβάλλον, θα μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, θα βελτιώσει την ενεργειακή ασφάλεια, θα μειώσει το ενεργειακό κόστος για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, θα βοηθήσει στην άμβλυνση της ενεργειακής φτώχειας και θα συμβάλει στην ανάπτυξη και την απασχόληση.
Τα κυριότερα στοιχεία της αναθεωρημένης οδηγίας, όπως προκύπτουν από τη συμφωνία των κρατών μελών είναι:
- συνολικός στόχος της ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση 30%
- υποχρέωση εξοικονόμησης ενέργειας κατά 1,5% τώρα και 1,0% για την περίοδο 2026-2030, εκτός εάν η ενδιάμεση αναθεώρηση το 2024 καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ΕΕ δεν είναι σε θέση να επιτύχει τους στόχους της,
- οι μακροπρόθεσμες ατομικές ενέργειες μπορούν να ληφθούν υπόψη για την υποχρέωση εξοικονόμησης ενέργειας,
- τα εναλλακτικά μέτρα αναγνωρίζονται ως ισοδύναμα με τα συστήματα υποχρέωσης ενεργειακής απόδοσης,
- προβλέπεται δυνατότητα μερικής καταμέτρησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που παράγονται επί τόπου προς αποταμίευση κατά την περίοδο 2020-2030
- προβλέπεται υποχρέωση να λαμβάνεται υπόψη η ενεργειακή πενία κατά το σχεδιασμό νέων μέτρων,
- περιέχονται βελτιωμένες διατάξεις μέτρησης και χρέωσης προς όφελος των τελικών χρηστών θέρμανσης και ψύξης.
Σε ό,τι αφορά την πρόταση αναθεωρημένης οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, το Συμβούλιο αναφέρει ότι καθώς τα κτίρια είναι ο μεγαλύτερος μοναδικός καταναλωτής ενέργειας στην Ευρώπη, καταναλώνοντας το 40% της τελικής ενέργειας, ο στόχος της πρότασης είναι να προωθηθεί η ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και να υποστηριχθεί η οικονομικά αποδοτική ανακαίνιση των κτιρίων, με απώτερο σκοπό τον μακροπρόθεσμο στόχο της εξάλειψης της ρύπανσης από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα ιδιαίτερα ανεπαρκή υφιστάμενα ευρωπαϊκά κτίρια. Αυτό θα συμβάλει επίσης σημαντικά στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το 2020 και το 2030 για την ενεργειακή απόδοση.
Ειδικότερα, η πρόταση απαιτεί από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανακαίνισης, αντιμετωπίζοντας επίσης την ενεργειακή φτώχεια. Ενισχύει τους δεσμούς μεταξύ της πολιτικής ενεργειακής απόδοσης και της χρηματοδότησης.
Ένα άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό της αναθεωρημένης οδηγίας είναι η προώθηση της ηλεκτροκινητικότητας, απαιτώντας τουλάχιστον ένα σημείο φόρτισης ανά δέκα θέσεις στάθμευσης για ηλεκτρικά οχήματα σε μη οικιστικά κτίρια και προ-καλωδίωση για κάθε χώρο στάθμευσης σε κτίρια κατοικιών. Αυτές οι απαιτήσεις θα ισχύουν για κτίρια με περισσότερους από δέκα χώρους στάθμευσης.
Προτείνεται η εισαγωγή ενός δείκτη ευφυΐας για τα κτίρια και απλοποιείται η επιθεώρηση των συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού.
Η πρόταση υπογραμμίζει τη σημασία της ευθυγράμμισης της ατζέντας ψηφιακής ενιαίας αγοράς και της ατζέντας της Ενεργειακής Ένωσης, καθώς η ψηφιοποίηση του ενεργειακού συστήματος αλλάζει γρήγορα το ενεργειακό τοπίο, από την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε έξυπνα δίκτυα και έξυπνα κτίρια.
Την Κυπριακή Δημοκρατία εκπροσώπησε ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, Στέλιος Χειμώνας.
Σε παρέμβασή του, ο κ. Χειμώνας υποστήριξε ότι η προώθηση της ενεργειακής απόδοσης αποτελεί βασική προτεραιότητα της ΕΕ, τονίζοντας παράλληλα την ανάγκη να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες των κρατών μελών και να δίδεται η απαραίτητη ευελιξία.
Ο κ. Χειμώνας υπέδειξε ότι η Κύπρος είναι το μοναδικό κράτος μέλος που παραμένει χωρίς διασυνδέσεις με τα διευρωπαϊκά δίκτυα ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου.
Τόνισε δε ότι η ισότιμη διασύνδεση όλων των κρατών μελών με την εσωτερική αγορά ενέργειας αποτελεί προϋπόθεση για ισότιμη κατανομή βαρών, υποστηρίζοντας ότι τα μέτρα που προτείνονται στο πλαίσιο της νέας δέσμης μέτρων για «Καθαρή Ενέργεια για Όλους» θα πρέπει να προσαρμοστούν κατάλληλα, ώστε να ανταποκρίνονται με επάρκεια στις ιδιαιτερότητες των κρατών μελών που παραμένουν ενεργειακά απομονωμένα.
Συνοπτικά
- Το υφιστάμενο πλαίσιο πολιτικής αναθεωρείται, έτσι ώστε να αντικατοπτρίζει το νέο στόχο ενεργειακής απόδοσης της ΕΕ για το 2030 και για να ευθυγραμμιστεί με το γενικό πλαίσιο για την Ενέργεια και το κλίμα για το 2030.
- Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Οκτώβριο του 2014 συμφώνησε σε ένα ενδεικτικό στόχο εξοικονόμησης ενέργειας τουλάχιστον 27% σε επίπεδο ΕΕ μέχρι το 2030, σε σχέση με τις προβλέψεις (αναφέροντας επανεξέτασή μέχρι το 2020, έχοντας κατά νου επίπεδο στόχου 30% σε επίπεδο ΕΕ) και ενδεικτικούς στόχους για τα ΚΜ.
- Στην παρούσα πρόταση αναθεώρησης της Οδηγίας, προτείνεται δεσμευτικός στόχος ενεργειακής απόδοσης 30% για το 2030 σε επίπεδο ΕΕ. Από την αξιολόγηση που έγινε από την Ε.Ε (μελέτης εκτίμησης αντίκτυπου), προέκυψε ότι επίπεδο ενεργειακής απόδοσης υψηλότερο του 27 % το 2030, θα αποφέρει μεγαλύτερα οφέλη όσον αφορά την απασχόληση και την οικονομική μεγέθυνση, την ασφάλεια του εφοδιασμού, τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, την υγεία και το περιβάλλον.
- Συζητείται δεσμευτικός/ενδεικτικός στόχος ενεργειακής απόδοσης 30% για το 2030 σε επίπεδο ΕΕ και ενδεικτικοί στόχοι για τα ΚΜ. => Η Κύπρος πρέπει να καθορίσει εθνική συνεισφορά στον στόχο εξοικονόμησης ενέργειας της Ε.Ε το 2030 (εθνικός στόχος εξ. ενέργειας για το 2030) και να τον κοινοποιήσει στην Ε.Ε, στα πλαίσια του ενοποιημένου σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα και τη διαδικασία που προβλέπεται στο νομοθετικό μέτρο για τη διακυβέρνηση. Το πρώτο προσχέδιο πρέπει να υποβληθεί τον Γεννάρη του 2018
- Το άρθρο 7, για υποχρέωση επίτευξης του στόχου εξ .ενέργειας στην τελική χρήση (1,5% των ετήσιων πωλήσεων ενέργειας), επεκτείνεται με πρόσθετες υποχρεώσεις για την περίοδο 2020- 2030. Θα επιτυγχάνεται με καθεστώτα επιβολής της υποχρέωσης σε προμηθευτές ενέργειας ή εναλλακτικά μέτρα ή με συνδυασμό των δύο. => Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν κατάλληλες ενέργειες για να καθοριστούν τα εθνικά μέτρα, να εξευρεθούν πόροι και μέσα για κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων που θα επιφέρουν τις υποχρεωτικές εξοικονομήσεις που επιβάλλονται την περίοδο 2020-2030
Προκλήσεις
- Καθορισμός ενδεικτικού εθνικού στόχου για το 2030 και μέτρων που θα υλοποιηθούν προς επίτευξη του (εντός του 2017).
- Υπολογισμός του υποχρεωτικού στόχου που προκύπτει από το άρθρο 7 μέχρι το 2030 και λήψη αποφάσεων για θέσπιση μέτρων προς επίτευξη του (μέχρι το 1/2018). Δυνατότητες υλοποίησης του λαμβάνοντας υπόψη το μειωμένο οικονομικό δυναμικό βάση της μελέτης του GIZ.
- Κόστος, απαιτήσεις, πολυπλοκότητα, ασάφεια, διοικητικός φόρτος για την Υ.Ε (ιδιαίτερα του άρθρου 7) αυξάνονται. Ειδικά σε χώρες με μικρές διοικήσεις ή περιορισμούς στον κρατικό προϋπολογισμό
- Διασύνδεση των προνοιών της Οδηγίας με τον Κανονισμό για τη Διακυβέρνηση και ανάγκη για ταυτόχρονη παρακολούθηση και εφαρμογή.
Γενικές ανησυχίες της Κύπρου
- Ο δεσμευτικός στόχος 30% σε Επίπεδο ΕΕ δεν συνάδει με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 24ης Οκτωβρίου 2014, όπου είχε αποφασιστεί ενδεικτικός στόχος 27 σε επίπεδο ΕΕ για το 2030 (και επανεξέτασή το 2020).
- Η επιβολή των υποχρεωτικών εξοικονομήσεων για την περίοδο μέχρι το 2030 μέσω του άρθρου 7, ισοδυναμεί με έμμεσο τρόπο επιβολής υποχρεωτικών εθνικών στόχων ΕΞΕ.
- Ανησυχίες για το κόστος που απαιτεί η υλοποίηση των υποχρεώσεων και αβεβαιότητα ως προς την ύπαρξη της απαραίτητης χρηματοδότησης. Ανησυχίες για την πολυπλοκότητα, ειδικές απαιτήσεις και μειωμένη ευελιξία.
- Το κόστος εφαρμογής του άρθρου 7 σε ΚΜ όπου δεν επιβλήθηκαν υποχρεώσεις ενεργειακής απόδοσης σε εταιρείες διανομής ή λιανικής πώλησης ενέργειας είναι αυξημένο αφού εφαρμόζουν κυρίως εναλλακτικά μέτρα πολιτικής.
Με πληροφορίες ΚΥΠΕ, ΕΚ. Υπ. Ενέργειας